राजोपाध्याय सम्बन्धि बिबिध सामाग्रीहरु एकै स्थानमा संकलन गरि आबश्यक परेको समयमा सबैले सजिलै प्राप्त गर्न सकियोस भन्ने उद्देश्यले राजोपाध्याय ब्लग २०६९ साल बैशाख १ गते खोलिएको हो l
कान्तिपुर संवाददाताडौँ — नेपालको इतिहासमा कीर्तिपुर एउटा यस्तो अध्याय हो जहाँ असंख्य कथाकहानी लुकेर बसेका छन् । तिनमा कतिपय कथा साँचो, सही होलान् अथवा कतिपय उडन्ते नि होलान्— तर कीर्तिपुरमा कथाकहानी जारी छ । नेवार आमाहरूले घरको भित्ताले पनि नसुन्ने गरी कथाहरू भनिरहे ।
यसैगरी एउटा कथा भनिन थालेको २ सय ५० वर्ष भएछ अर्थात् अढाई शताब्दी । संसारमैं कला– संस्कृतिका धनी भनेर चिनिने नेवारहरू अन्तत: उपत्यका घेराबाट बाहिरिंदै गए । आफूसँगै आफ्नो संस्कृति र सम्पदाको खानी बोकेरै बाहिर निस्किए । यही कथानकमाथि बनेको छ निर्देशक प्रदीप खड्गीको नेपाली कथानक चलचित्र : कीर्तिपुर– द लेजेन्ड अफ् कीर्तिलक्ष्मी ।
नेपालभाषा तथा अन्य नेपाली भाषामा बनेका चलचित्र निर्माण क्रमलाई हेर्न हो भने संविधानले बहुभाषीय एवं बहुजातीय घोषणा गरिसकेको गणतन्त्र नेपालमा अझै पनि सांस्कृतिक स्वतन्त्रताको मुद्दा पेचिलो छँदैछ । निर्देशक खड्गीले पनि आफ्नो पहिलो चलचित्रलाई खसभाषामै निर्माण गरेका छन् । सेन्सर बोर्डबाट भर्खरै पारित ‘कीर्तिपुर’ मा शाह वंशको बर्बरतापूर्ण इतिहासलाई निर्भीकता र इमानदारीसाथ बयान गरिएको छ । पृथ्वीनारायण शाहले युद्धबन्दीलाई कसरी व्यवहार गर्थे ? कसरी कीर्तिपुर डाँडामा नाकाबन्दी गरी खाद्य सामग्री र पिउने पानीको महिनौंसम्म हाहाकार सिर्जना गरी उनले अन्तत: विजय हासिल गरेका थिए ? विजयपश्चात् कीर्तिपुरे जनतामाथि निर्ममतापूर्वक नाक–कान काट्नेजस्तो के–कस्तो आपराधिक काम भयो ? २५० वर्षसम्म लुकाएर लुक्न नसकेका यिनै तथ्यलाई उजागर गर्दै चलचित्रले नेपालीजनको एकता र सहिष्णुतालाई समझदारीको चस्माबाट हेर्न रचनात्मक दृष्टि दिएको छ ।
अमेरिकाको न्युयोर्कपछि बेलायतको लन्डनमा पासा पुच: गुथि, यूकेको संयोजनमा यो साता प्रदर्शनमा आउन लागेको ‘कीर्तिपुर’ ले एक पटक सांस्कृतिक सम्पदाको अस्मितालाई जोगाउन आवाज मुखर गरिदिने भएको छ । यो अस्मितालाई जोगाइराख्न कसरी एउटी साहसी महिलाले देश र जनतालाई अन्तिम घडीसम्म लड्न हौस्याउँदै आफ्नो जीवनको आहूतिसमेत दिएर गइन् भन्ने इतिहास यसमा देख्न सकिनेछ ।
‘कीर्तिपुर’ कथा हो, एक साहसी नारी कीर्तिलक्ष्मीको । एकै ढुंगामाथि ठडिएको कीर्तिपुर डाँडामा जन्मिएर सानैदेखि युद्धकलामा पारंगत बनेकी कीर्तिलक्ष्मी कसरी राजा ज्ञानप्रजासँग विवाह साइनोमा गाँसिइन् भनेर चलचित्रमा देखाइएको छ । ‘राजमति’ चलचित्रबाट उदाएकी नायिका हिसिला महर्जनको ‘कीर्तिपुर’ मा पनि अभिनय छ, उनको पिता भूमिकामा कलाकार मदनदास श्रेष्ठ र गुरुका रूपमासुशील राजोपाध्यायछन् ।
नेवार समुदायमा प्रचलित सानाभन्दा साना आख्यान र उपलब्ध शोधग्रन्थ आधारित ’कीर्तिपुर’ ले इतिहासलाई निकै संवेदनशीलताका साथ उठाएको छ । चलचित्रको एउटा बलियो पक्ष भनेको यसको भिजुअल–इफेक्ट पनि हो । ऐतिहासिक कीर्तिपुर र पृथ्वीनारायण शाहको गोरखा दरबारभित्रका दृश्यको पुनर्सिर्जनालाई आकर्षक तवरमा देखाइएको छ । – संयुक्त श्रेष्ठ
No comments:
Post a Comment